Iako površinski ne pretjerano veliko, Cetinje itekako ima svojim posjetiocima ponuditi raznovrstan i kvalitetan sadržaj. Bilo da volite kulturu, istoriju ili čak avanturu, Cetinje može pružiti cjelodnevno i višednevno uživanje.
Turistička organizacija Cetinje se potrudila, a nije bilo lako, da sadržaje svede na onih 10, koje ne smijete propustiti ako vas put nanese na Cetinje. Čekaju vas bogata istorija, kultura, zabava, ali i avantura.
1. Dvorac kralja Nikole
Ovo je muzej istorijskog karaktera sa sačuvanim ambijentom dvora. Osnovan prvobitno kao Narodni muzej 1926., kasnije kao Državni muzej Crne Gore, da bi danas njegova ekspozicija bila uglavnom memorijalnoga tipa sa akcentom na Dvor kao političku instituciju nastalu na određenom stupnju razvoja države i na njegovu ulogu u spoljno-političkim odnosima zemlje.
Muzej raspolaže sa nekoliko desetina hiljada predmeta raspoređenih u arheološkoj, etnografskoj i umjetničkoj zbirci, kao i u zbirkama odlikovanja, oružja, plaketa, pečata, grbova, zastava i fotografija. U muzeju se čuva i dvorska biblioteka sa 10.000 raritetnih naslova među kojima se ističu dva Oktoiha – prvoglasnik i petoglasnik.
Cijena ulaznice za fizička i pravna lica iznosi 5 €, dok djeca i učenici plaćaju 2,5 €. Radno vrijeme muzeja je od 09 do 17h u sezoni, odnosno od 09-16h van sezone.
2. Biljarda
Muzej posvećen crnogorskom velikanu Petru II Petroviću Njegošu, formiran je 1951. u tada restauriranoj Biljardi.
Biljarda je nekadašnja Njegoševa rezidencija, sagrađena 1838, po planu Jakova Ozereckovskog. Ime je dobila po bilijaru koji je Njegoš donio iz Beča, a koji je bio tada jedini bilijar u Crnoj Gori. U stalnoj postavci su Njegoševi lični predmeti, rukopisi, knjige, bogata biblioteka, novac i oružje.
U ovoj zgradi su nastala najznačajnija djela koja je napisao duhovni i svjetovni vladar, pjesnik i filozof, Petar II Petrović Njegoš.
Cijena ulaznice za fizička i pravna lica iznosi 3 €, dok će djeca i učenici platiti 1.5 €. Radno vrijeme muzeja je od 09 do 17h u sezoni i od 09 do 16h van sezone.
3. Vladin dom (Istorijski i umjetnički muzej sa ikonom filermosom)
Duh ratničkog Crnogorca, koji se kroz vjekove borio, što sa surovim uslovima krša, goleti, tla nepristupačnog i za neprijatelja, a ono i za odbranu tog istog tla od spoljnih sila, najbolje može da se osjeti kroz hronologiju datu u Istorijskom muzeju, u zgradi Vladinog doma.
Materijal iz različitih perioda prati istorijski tok korak po korak, u hronologji od šest etapa istorijske prošlosti Crne Gore: predslovenski period, srednji vijek, period od XVI do XVIII vijeka, stvaranje crnogorske države (1796-1878), moderna crnogorska država (1878-1918) i Crna Gora u zajednici sa jugoslovenskim narodima.
Stalna postavka Istorijskog muzeja podijeljena je na nekoliko segmenata. U prvom dijelu prikazani su eksponati sa najznačajnijih arheoloških lokaliteta u Crnoj Gori, od perioda paleolita do ranog srednjeg vijeka. U drugom dijelu su prikazane kopije fresaka iz najznačajnijih manastira u Crnoj Gori kao i rukopisne i štampane knjige, povelje i dokumenti.
Dio izložbe posvećen je dinastiji Petrovića koja je Crnoj Gori dala niz crkvenih i svetovnih vladara. Poslednji vladar iz dinastije Petrovića, knjaz (i kasnije kralj) Nikola I Petrović i vrijeme u kom je vladao prikazani su u posebnom dijelu izložbe. Postavka se završava događajima koji su obilježili XX vijek.
U okviru ovog muzeja postoji arheološka zbirka, zbirke oružja, odlikovanja, pečata, grbova, numizmatička zbirka, filatelistička zbirka, tehnička zbirka, umjetnička zbirka, zbirke zastava, fotografija, poštanska i zbirka eksponata koji se ne uklapaju ni u jednu od pomenutih zbirki.
Cijena ulaznice za odrasle iznosi 3 eura, dok će djeca i učenici platiti 1,5 euro. Radno vrijeme muzeja je od 09 do 17h u sezoni i od09-16h van sezone.
Umjetnički muzej Crne Gore osnovan je 1950, prvobitno kao Umjetnička galerija Crne Gore, da bi tek 70-tih godina ponio naziv koji danas ima.
Smješten je u zdanju Vladinog doma. Njegov matični dio, odnosno Nacionalnu galeriju, čine pet zbirki: Zbirka umjetnosti jugoslovenskih naroda i narodnosti, Zbirka ikona, Zbirka crnogorske likovne umjetnosti, Spomen zbirka Milice Sarić – Vukmanović i Zbirka kopija fresaka.
U posebno uredenom prostoru Umjetničkog muzeja Crne Gore, takozvanoj “plavoj kapeli”, smještena je ikona presvete Bogorodice filermske.
Cijena ulaznice za odrasle iznosi 4 eura, a za djecu i učenike 2 eura. Radno vrijeme je od 09 do 17h u sezoni, dok je van sezone od 09 do 16h.
4. Orlov krš
Na Orlovom kršu, brežuljku koji se uzdiže i dominira jugozapadnim dijelom Cetinjskog polja, u blizini Cetinjskog manastira nalazi se mauzolej vladike Danila, osnivača novog Cetinjskog manastira i dinastije Petrović Njegoš.
Podignut 1896. po ideji knjaževe kćerke Jelene, buduće italijanske kraljice. Arhitektonsku razradu projekta napravio je francuski arhitekta Fruše. Mauzolej je izveden od kamena sa Ljubovića, radovima je rukovodio inženjer Andrija Radović, dok su majstori bili sa Korčule i iz Crne Gore. Izgleda kao da je srastao sa Orlovim kršem, čineći ga prepoznatljivim i dominantnim simbolom Cetinja.
Na gornjoj ploči sarkofaga reljefno su postavljeni simboli svjetovne i duhovne vlasti vladike Danila, sa bočnih strana stilizovani ukrasi i simboli – krst, krug i cvijet. Na istočnoj strani, u kružnom medaljonu, apliciran je bronzani reljef vladičine glave u profile.
Nad sarkofagom,oslanjajući se na četiri vitka stuba, uzdiže se baldahin koji predstavlja nebeski svod. Baldahin se na stubove oslanja pomoću četiri višestruko profilisana luka u čijim se centrima nalazi po jedan veći kamen – tjemenac na kojima se nalaže reljefne predstave različitih grbova: državni, porodični i vladičanski. Gipsanim člancima koji su ukrašeni stilizovanim cvjetovima, svod je podijeljen na četiri segmenta u čijem se centru nalazi veća rozeta. Predstavu nebeskog svoda dočarava veći broj gipsanih u zlato obojenih zvjezdica na plavoj osnovi.
Do platoa sa spomenikom vodi asfaltni put trasiran sa jugozapadne strane Orlova krša.
5. Njegošev mauzolej na Lovćenu
Na Jezerskom vrhu, na visini od 1660 mnv, po želji Petra II Petrovica Njegoša, još za njegova života je podignuta kapelica. Amanet da u njoj i počiva ispunio je knjaz Danilo, iznijevši sa najviđenijim Crnogorcima njegove posmrtne ostatke na vrh, u carstvo munja. Ali, nisu samo munje remetile vladici vječni san. Jezerski vrh bio je meta prvo Turaka, a potom Austrijanaca, koji su 1916. kapelicu sravnili sa zemljom. Podignuta je nova 1925, ali se rodila ideja o gradnji monumentalnijeg spomenika, po projektu vajara Ivana Meštrovica.
Mauzolej je otvoren 1974. Da bi se stiglo do njega, od Cetinja treba preći dvadesetak kilometara puta, a onda savladati 461 stepenik. I taj put, hodočašce, poseban je doživljaj.
Na ulazu u kapelu, centralni dio građevine, dvije su monumentalne figure Crnogorki od crnog granita, kao karijatide. Unutra, šest bočnih i centralna niša od bokeljskog i bračkog mermera. Svod prekriven mozaikom od 200.000 pozlaćenih pločica. Sjedeća figura Njegoša, s otvorenom knjigom, takođe je rad Ivana Meštrovića. Mermerni sarkofag vladike Rada je jednostavan, sa isklesanim krstom i državnim grbom, simbolima duhovne i svetovne vlasti.
Cijena ulaznice za fizička lica je 5 €, a za pravna 3 €. Djeca i učenici platiće 2,5€. Radno vrijeme mauzoleja je od 09 do 17h u sezoni, dok je van sezone od 09 do 16h.
6. Cetinjski manastir
Cetinjski manastir čuva ruku Svetog Jovana Krstitelja i česticu Časnog krsta. Takođe, u manastiru su i mošti Svetog Petra Cetinjskog, kao i “Oktoih”, knjiga štampana 1494.
Povlačeći se ispred turske najezde, Ivan Crnojević prenosi svoju prijestonicu sa Oboda u Cetinjsko polje i u skrovitoj podlovćenskoj kotlini 1482. podiže prvo dvorac, a zatim i manastir, prema zavjetu koji je godinu dana ranije dao pred Bogorodicinom ikonom u hramu u Loretu.
7. Panoramsko razgledanje grada
Ukoliko želite da upoznate Cetinje iz jedinstvenog ugla, predlažemo panoramsko razgledanje gdje ćete biti u prilici da upoznate sve kulturne i istorijske znamenitosti.
Mala tura počinje sa dvorskog trga i podrazumijeva panoramsko razgledanje istorijskog jezgra grada, uključujući: Muzej kralja Nikole, Biljardu, crkvu na Ćipuru, Cetinjski manastir, Vladin dom, Balšića pazar, Zetski dom, Plavi dvor, bivše Englesko poslanstvo, bivše Njemačko poslanstvo i Crnogorkin bunar želja. Tura, nakon 30 minuta, završava na dvorskom trgu.
Velika tura počinje sa dvorskog trga i podrazumijeva panoramsko razgledanje istorijskog jezgra grada i šireg područja, uključujući Muzej kralja Nikole, Biljardu, crkvu na Ćipuru, Cetinjski manastir, Vladin dom, bivše Francusko poslanstvo, Ministarstvo kulture Crne Gore, Muzej Novca, Nacionalnu biblioteku Crne Gore “Đurđe Crnojević” (zgrada bivšeg Italijanskog poslanstva), zatim Balšića pazar, Zetski dom, Plavi dvor, bivše Englesko poslanstvo, bivše Njemačko poslanstvo i Crnogorkin bunar želja. Tura, nakon 45 minuta, završava na dvorskom trgu.
8. Lipska pećina
Lipska pećina, kao jedina valorizovana pećina u Crnoj Gori, sa prekrasnim sistemom od 2,5 km prolaza, dvorana i galerija, danas predstavlja jednu od najznačajnijih turističkih atrakcija Crne Gore, a doživljaj koji nudi je neponovljiv.
Njena ljepota je poznata od davnina – posebnu pažnju su joj poklanjali Petar II Petrović Njegoš i kralj Nikola I. Otkrivena je u vrijeme koje je prethodilo Njegošu, a posjete oećini su čak i tada bile moguće.
Svi posjetioci Lipske pećine na ture polaze turističkim vozićem u pratnji obučenih vodiča. Termini polaska tura se redovno ažuriraju na sajtu, a do pećine je jednostavno doći. Nalazi se na 33 km od Budve, 35 km od Podgorice i samo 5 km od Cetinja.
Temperatura u pećini je između 8-12 stepeni.
9. Njeguši
Foto: Živimo kulturu
Središte Njeguša čini Njeguško polje, koje mještani nazivaju samo Polje. Prostrano i plodno, predstavlja pitomun životnu oazu u katunskom kamenu. Sam položaj, blizina Kotora i mora uslovili su da je u prošlosti imao veliku ekonomsku i političku važnost, za Njeguše, Cetinje a preko njega i veliki dio Crne Gore. Preko Njeguša se nekada odvijao saobraćaj od Cetinja prema Kotoru, Evropi i svijetu.
Brojnost crkvenih objekata je jedna od posebnosti Njeguša, tako da je to mjesto sa najviše crkava – do Drugog svjetskog rata bilo ih je 17, dok ih danas ima 15.
Njeguši su kolijevka istoimenog plemena koje je imalo značajnu ulogu u istoriji, dajući istaknute vladike i vladare crnogorskoj državi iz dinastije Petrovića. Tu je i Njegoševa rodna kuća, danas muzej. Sve kuće su pravljene na obodnim krajevima, jer je postojala stalna borba da se od kamena otrgne što više obradivog zemljišta. Danas Njeguše naseljava oko 230 stanovnika.
Njeguši su poznati po mliječnim proizvodima i mesu. Čuveni njeguški sir nekada je prodavan od Kotora, preko Dalmacije, Trsta i Venecije, sve do Malte. Kao i sir, čuveni su kastradina i njeguški pršut.
10. Ivanova korita
Ivanova korita su izletište koje se nalazi na 15 km udaljenosti od Cetinja, na južnom obodu NP Lovćen. Ovaj planinski raj u borovoj i bukovoj šumi krase uređene staze, klupe, odmorišta, sportski tereni, ali i čuveni izvor vode sa Ivanovih korita.
Osim toga, ovdje možete uživati u pravoj adrenalinskoj poslastici – Avanturističkom parku Lovćen.
Serija vazdušnih staza, sa različitim izazovima, namijenjena je svim uzrastima i nivoima fizicke kondicije. Svaki izazov traje od 30 do 50 minuta. Šest staza, počev od Žute staze koja je predviđena za uzrast 5 i više godina, na visini od 1.5 m pa sve do Crne Staze na visini od 15 m, čekaju vas da isprobate vašu hrabrost i izdržljivost 🙂
Ko jednom dođe, Cetinju se uvijek vraća!
Tekst i fotografije: Turistička organizacija Cetinje
Naslovna fotografija: Ksenija Popović
Join the discussion