Haj Nehaj: Tvrđava koju su gradile žene

Kada izađete iz tunela Sozina i nastavite ka Sutomoru, nakon par kilometara sa desne strane vidjećete brdo na kojem se nalazi tvrđava Haj Nehaj. Sa magistrale možda izgleda manje upadljivo, ali njenu veličinu i značaj spoznate kada se popnete.

Početkom 2008. izašla je reportaža u kojoj je pisalo da su tvrđavu Haj Nehaj gradile žene (autor Željko I. Raičevič). Možda je to legenda, a možda i ne. Kažu da se i danas među njenim bedimima čuje pjesma:“Teško tebi, Nehaj grade, kada tebe žene grade’’.

Visina na kojoj se tvrđava nalazi je 231 mnv. Ulaz u grad nalazi se na zapadnoj strani. Zapadna kapija je relativno je dobro očuvana.

Tvrđavu pod nazivom Nehaj podigli su Mlečani u 15. vijeku, a u 16. vijeku su je dogradili Turci.

U istorijskim izvorima grad se prvi put pominje 1542.

Okružen je visokim odbrambenim zidovima, sa mnoštvom puškarnica i više odbrambenih kula.

Nehaj je posjedovao sve neophodne objekte za život i odbranu: cistijernu za vodu, barutanu, vojne i ekonomske objekte. Kažu da je, u slučaju opasnosti, ovaj grad – tvrđava mogao da primi oko 900 ljudi.

Do novembra 1877. tvrđava je bila u rukama Otomanskog carstva, nakon čega su je Crnogorci oslobodili. Od tada je razrušena i napuštena.

Naziv Haj Nehaj je novijeg datuma, nastao spajanjem imena Haj – Golog Brda, koje se nalazi uz obalu iznad Sutomora i imena tvrđave.

U sklopu tvrđave se nalaze ostaci crkve Sv. Dimitrija iz doba Nemanjića, koja je nekad imala dva oltara – pravoslavni i katolički.

Crkva je starija od samog utvrđenja, a vjeruje se da potiče s kraja 13. i početkom 14. vijeka. Postoji podatak da se do 1868. oko crkve nalazilo groblje obje vjeroispovjesti.

Od tog groblja nema danas ostataka, zato se i ne zna koliko je ovaj podatak vjerodostojan.

Iako je tvrđava dosta ruinirana, konture crkve sv. Dimitrija su i do danas očuvane. Pripada turističkim spomenicima druge kategorije.

U unutrašnjosti utvrđenja se nalaze i ruševine mnogih građevina i stepeništa.

Staza za uspon na Haj Nehaj ide putem kroz kamenolom, a zatim ulazi u rijetku šumicu i produžava naviše prema prevoju između brda Haj Nehaj i Golog brda.

Gledajući prema moru, desno se uzdiže brdo Velji grad visoko 497m, ispod njega selo Zagrađe, a pod nama Spičansko polje i Golo brdo.

Mi smo se tog dana, kroz selo Zagrađe, spustili u Sutomore.

Share Montenegro, Fos media, Upoznaj Crnu Goru, Predrag Popović (Vrhovi Crne Gore), Blog Plava zvijezda,