Prijestonica Boke nekada je bio Risan. Cijeli zaliv se zvao Risanski zaliv, prema najstarijem naselju.
U Risnu je zaklon od Rimljana pronašla ilirska kraljica Teuta 228. godine p.n.e, koja je podstakla razvoj naselja na ovoj lokaciji. Prema predanju, u Risnu je i izvršila samoubistvo usled nemogućnosti da se odupre Rimljanima. Smrt je pronašla u moru. Nakon Ilira, ovim područjem vladaju Rimljani.
U rimsko doba, Risan je imao oko 10.000 stanovnika. Danas Risan ima 2048 stanovnika (prema popisu iz 2011. godine).
Koliko je Risan zanimljiv grad sa aspekta istorije, dovoljno govori podatak da su se na prostoru Risna preplitale ilirska, grčka, rimska, slovenska, turska, mletačka, ruska, francuska, ruska i austrougarska kultura. Takođe, u Risnu su pronađeni dokazi o životu praistorijskog čovjeka.
Pored brojnih zanimljivih priča, koje Risan „može da nam ispriča“, ovdje ćemo posebno istaći Risan kao važno arheološko nalazište.
Prva arheološka istraživanja u Risnu vršio je čuveni arheolog Artur Evans 70-ih godina XIX vijeka. On je pronašao grčke novčiće, helensku lampu, dva groba, nakit, itd.
Risan je danas najpoznatiji po Rimskim mozaicima, koji su postali turistička atrakcija. Prvi put su ih otkrili Francuzi početkom XIX vijeka, a zatim i Dušan Vuksan (Direktor cetinjskog muzeja) 1930 godine.
Rimljani su vladali Bokom preko pet vijekova, od 168. godine p.n.e. do 476. godine. Na osnovu istraživanja mozaika i ostataka kuće, zaključeno je da je to bila spratna građevina podignuta sredinom II vijeka nove ere i da je funkcionisala do IV vijeka.
Daljim istraživanjem, utvrđeno je da je zapravo građevina antički hotel sa gostionicom, ali se često zove vila u znak počasti prethodnih istražitelja, koji su vjerovali da je riječ o vili ili palati.
Zidine i ostaci antičkog hotela iz rimskog perioda vladavine
Rimski mozaici se nalaze u ostacima drevne građevine, kreirani od sitnih kamenčića na kojima su predstavljene figure i ornamenti. Građevina se sastoji iz sedam prostorija.
Na podu skoro svake prostorije se nalazi mozaik. Rimljani su posvećivali veliku pažnju ukrašavanju domova podnim mozaicima.
Mozaik prve prostorije je dosta oštećen, zbog proboja starog puta ka Nikšiću, ali i zbog razornog zemljotresa 1979. godine. U okviru mozaika, dominantna je dvostruka ratna sjekira iz Krita. Postoji pretpostavka da je ovo bila soba za okupljanje vojnika.
Druga i treća prostorija su otrkivene tek 2004. godine i još su predmet detaljnijeg istraživanja.
Četvrta prostorija ima mozaik sa suncem koje raste i koje simbolizuje rimsko carstvo. Tu se nalaze zanimljivi elementi kao što su vinova loza koja se završava u vidu mača kao i dvije hobotnice.
Peta prostorija sadrži različite geometrijske oblike i biljne motive. Glavni motiv je šestolisna rozeta (ruža) okružena sunčevim zracima. U svakom uglu se nalaze lignje, čiji kraci se završavaju listovima vinove loze.
Peta prostorija sa centralnom rozetom i lignjama na krajevima
Mozaik u šestoj prostoriji ima najjednostavniji izgled, koji podsjeća na šahovsku tablu sa 289 kvadratića. Postoji pretpostavka da je ovo bila soba za odmor vlasnika.
Mozaik šeste prostorije sa motivom šaha za odmor vlasnika
Najpoznatija je sedma prostorija ili soba sa mozaikom koji prikazuje Boga Hipnosa u ležećem položaju. Prema ovom mozaiku, cijela građevina se često naziva Vila Hipnosa. Mozaik je izrađen od raznobojnih kamenčića, dok su svi ostali mozaici u građevini izrađeni od bijelih i crnih kockica.
Mozaik sa bogom Hipnosom u centru po kojem je cijela građevina dobila ime
Vila Hipnosa sa rimskim mozaicima nije bila jedina građevina u Risnu koja je ukrašena mozaicima. Takođe, postoje ostaci i dokazi da su se mozaici nalazili i u drugim građevinama u Risnu.
Ukoliko se uputite u Risan ili ste u prolazu, obavezno svratite i posetite Rimske mozaike, ali i pogledajte kako danas izgleda najstarije naselje u Boki.
Join the discussion