Prijestonica Boke nekada je bio Risan. Cijeli zaliv se zvao Risanski zaliv, prema najstarijem naselju.
U Risnu je zaklon od Rimljana pronašla ilirska kraljica Teuta 228. godine p.n.e, koja je podstakla razvoj naselja na ovoj lokaciji. Prema predanju, u Risnu je i izvršila samoubistvo usled nemogućnosti da se odupre Rimljanima. Smrt je pronašla u moru. Nakon Ilira, ovim područjem vladaju Rimljani.
U rimsko doba, Risan je imao oko 10.000 stanovnika. Danas ima 2048 stanovnika (prema popisu iz 2011.).
Koliko je Risan zanimljiv grad sa aspekta istorije, dovoljno govori podatak da su se na prostoru Risna preplitale ilirska, grčka, rimska, slovenska, turska, mletačka, ruska, francuska i austrougarska kultura. Takođe, u Risnu su pronađeni dokazi o životu praistorijskog čovjeka.
Pored brojnih zanimljivih priča, koje Risan može da nam ispriča, ovdje ćemo posebno istaći Risan kao važno arheološko nalazište.
Rimski mozaici
Rimski mozaici u Risnu ostaci su vile iz II vijeka nove ere. Tipološki, villa urbana, pripadala je tipu gradskih vila i najreprezentativniji je primjer rimskog graditeljskog stvaralaštva na ovoj obali Jadrana.
“Vilu je 1930. pronašao Dušan Vuksan, tadašnji direktor Državnog muzeja u Cetinju. Smatrajući da se rimski antički grad nalazio na desnoj obali rijeke Spile, a prema konfiguraciji terena koji se tokom vijekova znatno mijenjao, usled isključivo zemljotresa, došao je do zaključka da je dosezao sve do rta pod imenom Rtac. Shodno tome, na toj lokaciji mogao je postojati izvjestan broj monumentalnih građevina o čemu govore i pronađeni arheološki ostaci grada kog je jak zemljotres krajem VI ili početkom VII vijeka nove ere potpuno razorio, prilikom kog je veći dio potonuo u more” – priča nam Aleksandra Simeunović, istoričarka umjetnosti i rukovoditeljka OJ “Rimski mozaici”.
Građevina je bila pravougaonog oblika sa 14 prostorija u prizmelju, rađenim po sistemu ulaska iz jedne u drugu, sa atrijumom u sredini i zadnjim dvorištem u istočnom dijelu. Smatra se da je u zadnjem dijelu imala sprat, da je bila bogato dekorisanih zidova u al fresco tehnici na kojima su, po tadašnjoj modi, bili prikazani motivi iz mitologije i žanr scene.
Podovi su bili ukrašeni mozaikom od kojih je ostalo sačuvano sedam, a od čega je najbolje očuvana dekoracija kubikuluma (privatnih prostorija).
“Na podu prostorije za koju se smatra da je bila spavaća soba je predstava Hipnosa, boga sna. U medaljonu u sredini, oivičenom crnim teselama, je Hipnos predstavljen kao polunagi mladić u poluležećem stavu sa prekrštenim nogama, a iza oba ramena se vide sklopljena krila. Kult ovog božanstva je potekao iz grčke mitologije, a vjerovalo se da je to lijepi krilati mladić koji grančicom potopljenom u rijeku zaborava dodiruje oči umornih ljudi i uspavljuje ih” – objašnjava Simeunović.
Osim mozaika, vidljivi su i ostaci lararijuma, svetilišta lara – duhova čuvara koji su prikazivani kao dva mladića koja plešu držeći u rukama rogove izobilja.
Dio antičkog nasleđa Rizona, ostaci monumentalnih građevina foruma, izložen je u nekadašnjem zadnjem dvorištu vile.
Ukoliko se uputite u Risan ili ste u prolazu, obavezno svratite i posjetite Rimske mozaike, ali i pogledajte kako danas izgleda najstarije naselje u Boki.
Uvod i fotografije: Staze Boke
O autoru i pričama iz Boke
Autor @staze.boke je istraživač koji dijeli istraživačke priče sa ljubiteljima Boke Kotorske i radoznalim osobama, koje su spremne da razotkriju mnoštvo staza širom zaliva. Kroz kratke tekstove, ima cilj da okupi ljubitelje Boke Kotorske, koji će posjetiti Boku i nastaviti istraživanje mnogih zanimljivih priča koje će biti započete na Share Montenegro portalu, kao i stranicama @staze.boke. Niz tekstova o Boki Kotorskoj, pomoći će nam da zajedno razotkrijemo i upoznamo zaliv koji je prepoznat i u svijetu kao jedan od najljepših. Priče su neiscrpne kao i sama istorija i kultura ovog kraja. Uživajte do naredne priče 🙂
Join the discussion