Svake godine u januaru, 27. dana u mjesecu slavimo dan smrti oca Svetog Save – dan kada je svojim radom, djelom i osobenošću postao besmrtan.
O Svetom Savi smo već pisali. Tekst možete pročitati na linku niže – Sveti Sava u Boki 1, a zatim nastaviti čitanje ovog teksta i saznati nove istraživačke spoznaje posvećene Svetom Savi.
Za ime Svetog Save vezuju se brojni epiteti i zanimanja. Bio je arhiepiskop, diplomata, književnik, prosvetitelj…Jovan Dućić ga naziva velikim pečatom naše istorije, a Miloš Crnjanski navodi: „Savina legenda i Savino djelo….ostaće najveličanstvenije i najuzvišenije što se rađalo, kroz tamu vjekova, na gorkom tlu Balkana, da nas svojim zracima iz prošlosti uvijek obasjava.“
To je bio čovjek koji je pisma završavao potpisom „Sava grešni“…
Sveti Sava je svojim zracima obasjao i Boku Kotorsku. To je posebna geografija, između ostalog, i zbog toga što Boka ima osam sakralnih objekata posvećenih Svetom Savi. Kada posmatramo tri bokeljske opštine uključujući i Budvu i Paštroviće, kao dio Boke u širem smislu, stanje je sljedeće: Herceg Novi (2); Kotor (2); Tivat (1) i Budva (3).
Herceg Novi ima privilegiju da na svojoj teritoriji ima manastirski kompleks pod nazivom Savina. Crkva Svetog Save se nalazi i u selu Klinci na Luštici, koje pripada Opštini Herceg Novi.
Kotor ima jednu crkvu u Morinju i drugu u Grblju. Tivat ima saborni hram posvećen Svetom Savi, a Budva ima čak tri crkve posvećene ovom svetitelju (crkva kod manastira Gradište, crkva kod manastira Reževići i crkva kod manastira Praskavica).
Takođe, važno je napomenuti i vrijednost Tivta kroz centar zetske episkopije u XIII vijeku, koji se nalazio na Miholjskoj Prevlaci.
Sveti Sava kao jedan od najvažnijih članova loze Nemanjića posjećivao je Boku Kotorsku. Profesor Predrag Kovačević ističe to i u svom djelu „Istorija bokeljskog pomorstva“ navodeći: „Nemanja je utvrdio Kotor i imao je u njemu svoj dvor. U gradu živi i sin mu Vukan; Stefan Prvovjenčani posjećivao je Kotor, a tako isto i treći sin, Sv. Sava, kada je osnovao Zetsku episkopiju na Prevlaci kod Tivta.“
Detalje iz života Svetog Save, legende i narodna predanja koja imaju veze sa Bokom možete pročitati u knjizi Vaska Kostića „Sveti Sava u Boki“. Neke od zanimljivosti su i navodi koji slijede.
Iako u crkvenom kalendaru nije navedeno, u Boki se praktikuje post Svetog Save, koji traje sedam dana, od Jovana do Savinog dana.
U mapi puteva kojima se kretao Sveti Sava možemo uočiti da je Sveti Sava na daleke puteve prema Jerusalimu kretao iz Boke.
Boka Kotorska je jedinstvena i po tome što se badnjaci, osim na badnji dan i uoči Pravoslavne Nove godine lože po treći put na Savin dan. Da li je Boka jedinstvena u tome, ne može se reći sa sigurnošću. Prema istraživanju, koje je urađeno na Instagram stranici „Staze Boke“, običaj su prepoznali samo Bokelji i to uglavnom osobe iz Herceg Novog.
Foto: Sabina
Postoji narodno predanje da je Sveti Sava osvještao temelje za tri crkve u Boki: Sveti Nikola u Radanovićima, Sveti Srđ na Podima i Sveti Sava na Savini.
Iz svega navedenog, opravdano možemo reći da je Sveti Sava zaštitinik Boke i neko čiji kult nikada neće da se utiša.
Kao i u prvom tekstu, završavamo na isti način. Sveti Sava je široka tema koja obuhvata našu prošlost, sadašnjost i budućnost i koja zbog toga mora da ima više nastavaka.
Vidimo se u nekoj budućoj epizodi sa novim pojedinostima i vezama Svetog Save i Boke.
O autoru i pričama iz Boke
Autor @staze.boke je istraživač koji dijeli istraživačke priče sa ljubiteljima Boke Kotorske i radoznalim osobama, koje su spremne da razotkriju mnoštvo staza širom zaliva. Kroz kratke tekstove, ima cilj da okupi ljubitelje Boke Kotorske, koji će posjetiti Boku i nastaviti istraživanje mnogih zanimljivih priča koje će biti započete na Share Montenegro portalu, kao i stranicama @staze.boke. Niz tekstova o Boki Kotorskoj, pomoći će nam da zajedno razotkrijemo i upoznamo zaliv koji je prepoznat i u svijetu kao jedan od najljepših. Priče su neiscrpne kao i sama istorija i kultura ovog kraja. Uživajte do naredne priče ?
Naslovna fotografija: Foto: Tijana1885
Join the discussion