Zidine Kotora su preživjele tri snažna zemljotresa, mnogobrojne ratove i vladavine. Ne samo da su opstale dugi niz vjekova, već su sačuvale drevni grad Kotor od mnogih naroda koji su ovaj grad željeli samo za sebe.
Njihova najveća specifičnost i posebnost jeste rasprostranjenost na nepristupačnom terenu iznad mora.
Dok se posmatraju ili osvajaju umornim koracima do vrha, zidine rađaju osjećanje divljenja i istorijsku radoznalost. Odlične fotografije su čest motiv za bliže upoznavanje kotorskih zidina.
Kotorski bedemi su dugi oko 4,5 km, visoki do 20m, a široki od 2 do 25m. Najviši vrh bedema nalazi se na 260 metara nadmorske visine.
Kondicija je poželjna za kompletno uživanje sa vrha kotorskih bedema.
Kotorske zidine se sastoje iz dvije cjeline. Bedemi oko starog grada i tri ulaza u grad čine jednu cjelinu –donji dio grada. Drugu cjelinu čine bedemi koji se penju uz strane brda sveti Ivan – gornji dio grada.
Prema reportaži “Svetilište Gospe od Zdravlja” autorke Tanje Piperović, na ovom prostoru su još u vrijeme Ilira postojala utvrđenja. Nakon toga slijedi period za koji nema mnogo materijalnih ostataka, jer su novi slojevi dolazili preko već postojećih, ali sa sigurnošću se pojedini djelovi utvrđenja mogu povezati sa 12. i 13. vijekom. Najveće radove je izvršila Mletačka republika u drugoj polovini XVIII vijeka. Mletački stil gradnje su niži bedemi i ojačavanje zidina različitim materijalima, kako bi mogli da izdrže udar artiljerije. Nakon pada Mletačke republike nije bilo velikih ulaganja. Austrougarska je vršila određene adaptacije i to betonom.
Na vrhu brda, na 260m nadmorske visine, Mlečani su izgradili tvrđavu Sveti Ivan krajem XV vijeka.
Do vrha se dolazi kamenim putem ili uskim kamenim stepenicama. Oni koji su brojali kažu da ima 1.426 stepenika do vrha.
Položaj tvrđave pomogao je vladarima Kotora da ona postane neosvojiva teritorija za neprijatelje, a Mlečani su čak minirali i sjekli brdo, kako bi povećali nepristupačnost.
Tokom perioda njenog funkcionisanja, u tvrđavi su postojali razni objekti – kasarne, cistjerne, skladišta municije i stražarnice, itd.
Zahvaljujući ovim objektima, tvrđava je mogla da funkcioniše i samostalno, u slučaju osvajanja grada. Za potrebe vjerskog života vojnika, postojali su i sakralni objekti.
U gornjem dijelu tvrđave, nalazile su se četiri crkve. Na vrhu je Sveti Ivan ili San Đovani, koja više nije u funkciji. Pretpostavka je da je funkcionisala do kraja Mletačke republike, a zatim je služila kao magacinski prostor. Drugi objakat je kapela Sveti Stefan. Gospa od Zdravlja – katolička crkva (na slici), u funkciji od XV vijeka do današnjih dana. Poslejdnja je kapela Svetog Roka, koja takođe nije u funkciji.
Cijelim putem tokom penjanja na gornji dio grada, pruža se prelijep pogled na stari grad i na luku Kotor. Sa vrha se odlično vide zidine donjeg grada.
U donjem gradu, nalazi se više tvrđava. Na sjevernoj strani duž rijeke Škudre nalaze se tri tvrđave – kružna tvrđava Citadela (na slici), a zatim i poligonalne tvrđave Bembo i Riva. Njihov današnji oblik je iz XVI vijeka.
Prema moru, na zapadnoj strani prostiru se utvrđenja čiji današnji izgled potiče s kraja XVII vijeka, i to nakon velikog zemljotresa 1667. U ovom dijelu grada pružaju se tvrđave Valijer (na slici) i Korner.
Na južnoj strani kod izvora Gurdić, nalazi se kula Gurdić iz 1470.
Važan dio kotorskih zidina čine vrata Kotora. Kotor ih ima čak tri. Morska vrata (Vrata od mora ili Zapadna vrata) predstavljaju glavni ulaz u stari grad Kotor. Riječna vrata (Vrata od Škurde ili Sjeverna vrata) čine ulaz koji se nalazi pored rijeke Škurde. Treća vrata su vrata od Gurdića (Južna vrata), koja obezbjeđuju ulaz u grad kod izvora Gurdić.
Vrata od Škurde su izgrađena u čast odbrane od Turaka, koji su 1539. napali grad sa namjerom da zavladaju njime. Moćni Barbarosa sa nadmoćnijom i brojnijom vojskom bio je poražen. U znak sjećanja na ovaj događaj, 1540. izgrađena su gradska vrata na Škudri kao spomenik.
„Zapadna vrata su glavna. Zovu se i Vrata od mora, i za metar su danas niža u odnosu na vrijeme kada su podignuta (1555), usljed tektonskih poremećaja, što će reći katastrofalnih zemljotresa, prvo onog iz 1667, i onog koji se još pamti, iz 1979.“ – Nikola Malović, „Kotor – ljubljeni i stolni grad“.
Južna vrata su najstarija i potiču iz XIII vijeka. Zanimljivo je da su na Sjevernim i Južnim vratima u prošlosti postojali drveni mostovi, koji su se noću podizali, u vrijeme opasnosti od napada neprijatelja.
Još jedna zanimljivost vezana za Kotor i zidine jeste endemična vrsta puža Clausilia catharensis (Klauzilija katarensis) koji živi samo u zidinama iznad Kotora! Ukoliko ga sretnete, znajte da ga možete vidjeti samo u Kotoru.
Rijeka ponornica Škurda, izvor Gurdić i more ispred grada, uz istočne kotorske zidine su razlog zbog čega turisti koji se susretnu sa Kotorom, dugo prepričavaju svojim poznanicima priču o čudesnom gradu pod visokim vrhovima Lovćena.
Naslovna fotografija: Masha.mits
O autoru i pričama iz Boke
Autor @staze.boke je istraživač koji dijeli istraživačke priče sa ljubiteljima Boke Kotorske i radoznalim osobama, koje su spremne da razotkriju mnoštvo staza širom zaliva. Kroz kratke tekstove, ima cilj da okupi ljubitelje Boke Kotorske, koji će posjetiti Boku i nastaviti istraživanje mnogih zanimljivih priča koje će biti započete na Share Montenegro portalu, kao i stranicama @staze.boke. Niz tekstova o Boki Kotorskoj, pomoći će nam da zajedno razotkrijemo i upoznamo zaliv koji je prepoznat i u svijetu kao jedan od najljepših. Priče su neiscrpne kao i sama istorija i kultura ovog kraja. Uživajte do naredne priče ?
Join the discussion