Ukoliko ste i vi zaljubljeni u Herceg Novi, pa želite da upoznate i njegovo zaleđe, onda morate probati Hercegnovski vremeplov. To je jedna od tura koju organizuje Agencija za razvoj i zaštitu Orjena.
Između ostalog, tokom ove ture doći ćete do Matkovića mosta, prave kulturne atrakcije u okviru pješačke ture. Nije ovo nimalo običan most, ovdje se nekad pisala istorija. Djelić, i to najzanimljiviji ispričala nam je ekipa iz projekta Orjen adventures.
Matkovića most nalazi se u neposrednom zaleđu Herceg-Novog, na Ljutom potoku, na samom ulazu u Kotobiljsku šumu ispod sela Kameno.
Sadašnji izgled dobio je u 19. vijeku za vrijeme austrougarske vladavine Bokom. Dio je starog kamenog puta koji je vjekovima bio jedina komunikacija Herceg Novog sa unutrašnjošću. Putem i mostom se vršio transport poljoprivrednih proizvoda, stoke, hrane, kao i malih topova na konjsku vuču i municije iz vojnog logora na Španjoli do vojnog logora u selu Kameno.
Takođe, snabdijevale su se kafane, kojih je uz ovu drevnu kaldrmu, u tom periodu na prelazu iz XIX u XX vijek bilo ukupno 17!
Tako je pored mosta, pop Mićo Avramović sagradio, za ono doba velelepnu kamenu kuću, u kojoj je ubrzo proradila i krčma (Avramovića krčma).
Bogat društveni život, mjesto okupljanja Bokelja
Oko mosta i krčme vodio se intenzivan društveni život. Svojevremeno se tu okupljala omladina iz čitave Boke, naročito nedjeljom, tancajući uz muzičke sastave (orkestre), koji su bili angažovani iz susjednih sela.
Pošto je to bilo i omiljeno mjesto okupljanja oficira Hidroplanske komande iz Kumbora, česta atrakcija je bilo prelijetanje hidroplanskog aviona tik iznad mosta. Piloti su na taj način osiguravali sebi veću „popularnost“ kod djevojaka od običnih seoskih momaka iz komšiluka. Jedan od oficira je upravo tako osvojio srce Petrice Avramović – ćerke popa Mića, te postao vlasnik kuće i kafane.
Posjete plemićkog para
Više puta je zabilježena posjeta kralja Aleksandra I Karađorđevića. Sa suprugom – kraljicom Marijom je, za vrijeme svojih posjeta manastiru Savina, često odlazio u šetnju kamenim putem kroz šumu do mosta i krčme, pozdravljajući se pri tom sa mještanima koji su bili počastvovani posjetama.
Par je plijenio pažnju mještana i cijele Boke, pa bi Matkovića most i Avramovića krčma „živnuli“ nanovo čim bi se pročulo da je kralj sa porodicom na konaku u manastiru. Tih dana bi stolove ispred krčme, a naročito ispod murve u čijem je hladu kraljica odmarala ( i danas postoji to drvo), krasili najljepši stolnjaci koji su pokrivali kafanske stolove samo u izuzetnim prilikama, buketići svježe ubranih zelenih dekoracija su brižljivo mijenjani svakodnevno, piće bi se tih dana služilo u posebnim kristalnim čašama koje su se koristile isključivo za vrijeme kraljevih posjeta gradu, iznosilo se samo „Matkovića vino“, jer su njihovi vinski podrumi bili najbolji u kraju…
Mjesto zaljubljivanja
Most je bilo mjesto na kome se zaljubljivalo i rastajalo, veselilo, pjevalo, pilo i bančilo, tugovalo, to je bio rustični modni i plesni podijum onoga vremena, pozornica bokeškog života. Sve ovo je, Matkovića mostu i Avramovića krčmi obezbijedilo „poseban povlašteni status“ u široj okolini, na kraju XIX i početku XX vijeka.
Kockanje i čuvena karatija vina
U krčmi se, kao i u cijeloj Boki, tih godina često igralo „na karte“. Igralo se u novac, sa izuzetkom porodice Matković, koja je svoje kartaške dugova plaćala „karatijom vina“ (bačva od 60 l, koja se u toj zapremini zvala „bačva karatija“). Vino iz podruma ove porodice je bilo izuzetno dobro i tradicionalno je bilo najcjenjenije u kraju.
Zabilježena je anegdota da je jedan iz porodice, izgubivši partiju karata, u krčmu pošteno donio „karatijo vina“. Ostali kartaši su se dogovorili da vino probaju i kažu da je „krenulo na ostiku“ (ukiselilo se). Nadali su se da će Matković, da bi spasio „čast i obraz“, otići po drugu bačvu koja nije „pošla na ostiku“, te će oni tako „zaraditi“ dvije bačve dobroga vina. Ali čovjek se naljutio, i pošto je bio plahe naravi, uzeo je bačvu koju je donio, stavio na ogradu mosta, pozvao kartaše iz krčme, a kada su oni radoznali, izašli ispred kafane, sjekirom je rascijepao bačvu uz riječi „E kad je ljuto, ide u Ljuti potok“!
Ovaj se događaj dugo u krčmi prepričavao, jer nije bilo zabilježeno da je isti Matković opet izgubio partiju, te više nikad nije imao kartaški dug koji bi platio svojim dobrim vinom (na opštu žalost ostalih kartaša).
Mi smo, ovom pričom, odlutali u ova neka davna vremena…a tek kad bi se ispeli do Matkovića mosta? 🙂
Ovaj tekst napisan je 2016. na osnovu kazivanja Marka i Toma Matkovića (rođenih 1932. i 1936.)
Opširnije o turama pogledajte na sajtu Parka prirode Orjen.
Zakažite svoju turu na broj telefona +382 69 603 389. Pošaljite im mejl na [email protected] i obavezno ih pratite na Facebook i Instagram profilu.
Join the discussion